اصطلاحات انبارداری【+30 اصطلاح مهم】که باید بدانید!!

در این مطلب قصد داریم شما را با چند نمونه از اصطلاحات انبارداری که مورد استفاده در این سیستم آشنا کنیم.با نواندیش همراه باشید تا مفهوم این اصطلاحات انبارداری را به شما بازگو کنیم.

فهرست عناوین پنهان

1- انبار چیست؟

به هر محیط یا بنایی که برای نگهداری چیزی اختصاص داشته باشد انبار می گویند. انبارها در اندازه بزرگ غالباً توسط تولیدکنندگان، تجار، عمده فروشان، گمرک، مشاغل حمل و نقل و … مورد بهره برداری قرار می گیرند.

انباری پر از کالا

کالاهای ذخیره شده در انبار می تواند شامل مواد اولیه، مواد بسته بندی، اقلام عمومی و تخصصی، قطعات یدکی، قطعات یا کالاهای نهایی و … باشد.

در همین رابطه مطالعه کنید:

۸ تکنیک بهینه سازی موجودی انبار که انباردارها نمی دانند!

9 تا از نکات کلیدی مدیریت انبارداری در سال 2022

فرایندهای اصلی انبارداری که انبار شما را متحول خواهند کرد!

بلاخره وظایف یک انباردار دقیقا چه چیزهایی است؟!

در هند و هنگ کنگ از انبار به عنوان خدای بزرگ نام برده می شود.

در هر صورت هدف از ایجاد انبار یکی از شامل یکی از اهداف دریافت کالا – جابجایی کالا – نگهداری و یا تحویل کالا می باشد.

برخی از عمده دلایل اهمیت به مقوله انبار در سازمان از قرار ذیل می باشد:

  •  انبار به عنوان محل نگهداری از بخشی عظیم سرمایه سازمان، همواره می بایست مورد توجه قرار گیرد. (با توجه به نوع فعالیت تا 60 درصد سرمایه یک سازمان ممکن است در انبار ذخیره و نگهداری شود).
  •    انبار به دلیل نگهداری از موجودیت مهمی به نام کالا، می بایست با تمامی واحدهای مرتبط با کالا از بازرگانی گرفته تا نگهداری و تعمیرات، ارتباط دائمی داشته باشد.
  •    انبار در برخی کارخانه ها وظیفه پشتیبانی از خط تولید را برعهده دارد و هرگونه نقصان در آن می تواند آسیب جدی به سازمان وارد آورد.

انبار کالا

2-انباردار کیست؟

انباردار کسی است که وظیفه نگهداری از اقلام و قطعات را در انبار برعهده دارد. انباردار موظف است هر کالا یا قطعه (اعم از تولیدی یا غیر تولیدی) را با توجه به شرایط نگهداری آن، مراقبت کند.

انبار با جعبه های پر
پیشنهاد میکنیم این مطلب را مطالعه کنید:

اصول انبارداری مواد غذایی

بر خلاف برخی تصورات، انباردار به عنوان حافظ سرمایه سازمان یکی از اصلی ترین و حساس ترین مسئولیت ها را در هر سازمان برعهده دارد و امنیت اقلام و قطعات موجود در انبار به هوش، درایت و مدیریت یک انباردار وابسته است.

شاید انبار به عقیده برخی مدیران از اهمیت پایینی برخوردار باشد اما واقعیت این است که انباشت حجم بالایی از سرمایه واقعی و مستقیم سازمان کافی است تا مدیران ارشد در انتخاب انباردار و عوامل اجرایی انبار دقت نظر داشته باشند.

انتخاب انباردار پاکدست، قابل اعتماد و منظم از الزامات اولیه تشکیل یک انبار خوب در سازمان است.

3-از جمله مسئولیت هایی انبار دار :

مدیریت انبار شامل سلسه وظایف اداری، فیزیکی و اطلاعاتی می باشد. در واقع از لحظه ورود کالا یا قطعه به انبار تا لحظه خروج آن سلسله اقداماتی برای نگهداری آن در کالا وجود دارد که توسط انباردار تعریف و مدیریت می شود.

گذشته از اقدامات فیزیکی برای نگهداری کالا و قطعه در انبار، اقدامات ذیل اساسی ترین وظایف یک انباردار به شمار می رود:

 

  • دریافت کالای خریداری شده بر اساس اسناد و مدارک

پس از سپری نمودن فرآیند خرید که توسط واحد سفارشات در سازمان انجام می پذیرد، کالا یا قطعه ی خریداری شده به محض ورود به سازمان تحویل انبار می گردد.

انبار نیز پس از تطابق اصل کالای تحویلی با برگ سفارش اقدام به شمارش و تحویل کالا می نماید و رسید انبار صادر می گردد.

  •  فرآیند صادر نمودن حواله انبار هنگام تحویل کالا

رسید کالا توسط انباردار صادر شده و مسئولیت پذیرش و دریافت محموله های رسیده از فروشندگان به انبار پس از صدور قبض انبار با انباردار می باشد.

انباردار وظیفه دارد که کالای تحویلی را با سفارش خریدی که از مرحله قبل دریافت کرده بود، مطابقت داده و چنان چه محموله واصله همان کالای درخواستی بوده باشد، پس از شمارش دقیق اجازه ورود آن را به انبار صادر نماید.

اصطلاحات مورد استفاده در انبارداری

انبارداری

در هر سیستم و کسب و کاری مجموعه ای از اصطلاحات وجود دارد که بین کارکنان در آن سیستم مورد استفاده قرار میگیرد که سیستم انبارداری نیز از این قاعده مستثنی نیست. در زیر به تعدادی از مهم ترین اصطلاحات انبارداری پرداخته خواهد شد.

1-موجودی

موجودی به تمام دارایی هایی که در انبار جهت فروش یا ساخت نگه داری می شود تا در زمان معین مصرف شود یا به دست مصرف کننده برسد اطلاق می گردد.

2-تگ

بر روی هر کالا برچسبی زده می شود که اطلاعاتی مانند نوع، تعداد و برخی اطلاعاتی که  زمان حمل و نقل مهم است، نوشته می شود.

3-کاردکس

کاردکس انبار کارتی است که اطلاعاتی مانند ورود، خروج و میزان موجودی محصول در آن قید می شود

4-کارت شناسایی کالا

این اصطلاح با نام کارت قفسه نیز شناخته می شود و به کارتی گفته می شود که در کنار قفسه هر کالایی نصب می شود که اطلاعات مربوط به هر کالا در آن درج می شود.

5-ابزار های اندازه گیری

  • باسکول، متر، ترازو

6- مواد اولیه

مواد خامی که برای تولید سایر کالا ها مورد استفاده قرار می  گیرد.

7- کالا های نیمه ساخته

به کالا هایی گفته می شود که به صورت تکمیل ساخته نشده و تنها جزئی از کالا ساخته شده است.

8- کالاهای ساخته شده

به تمامی کالاهایی که مراحل ساخت آن تمام شده و آماده عرضه به بازار می شوند گفته می شود

9- قفسه بندی

به چینش درست کالا در انبار به منظور راحتی در دسترسی و صرفه جویی در زمان گفته می شود که با توجه به نوع کالا و انبار متفاوت است.

10- کد گذاری کالا

کد گذاری کالا در انبار داری به منظور تشخیص و یافتن کالا در انبار می باشد که باعث صرفه جویی در هزینه های اضافی و زمان می شود. کد گذاری به صورت حروف و اعداد بر روی کالا یا بر روی قفسه درج می شود.

حمل و نقل در انبار

ابزار های حمل و نقل

  • لیفتراک، جرثقیل و فورک های حمل و نقل پالت

تجهیزات دفتر انبار داری

  • دفتر ثبت کالا، اسناد انبارداری، نرم افزار انبارداری و کاردکس

تجهیزات ایمنی

  • کلاه ایمنی، کپسول اطفای حریق، تابلو های هشدار دهنده

اصطلاحات تخصصی در انبار داری

حد تجدید سفارش

برای هر کالا در انبار حداقل و حداکثری در نظر گرفته می شود که اگر موجودی یک کالا در انبار به حداقل نزدیک شود، باید برای خرید آن کالا اقدام شود تا قبل از رسیدن کالا به حداقل موجودی سفارش جدید به دست مصرف کننده برسد که به دو عامل بستگی دارد:

  • حداکثر میزان مصرف روزانه کالا
  • مدت زمان تحویل کالا

حداقل موجودی کالا

در انبار نباید موجودی یک کالا از میزان مشخصی کمتر باشد که به این مقدار حداقل موجودی کالا گفته می شود که بستگی به نوع کالا و انبار دارد.

باصرفه ترین مقدار سفارش

در اکثر مواقع، شرکت های تولیدی کالای مورد نیاز خود را در حجم بالا سفارش می دهند تا بتوانند از تخفیفات فروشنده بهره مند شوند. معمولا هزینه ها به مقدار سفارش بستگی دارد. به این طریق شرکت ها سعی می کنند، هزینه سالانه خود را به حداقل برسانند. این اصطلاح در انبارداری “باصرفه ترین مقدار سفارش” نامیده می شود.

سیستم جامع کدینگ سما، مناسب برای انبارداران مبتدی تا حرفه ای

سیستم کدینگ سما (نواندیش) که به عنوان کاملترین، سازگارترین، ماندگارترین و عملیاتی ترین سیستم کدینگ در صنایع مختلف کشور شناخته می شود، به منظور مدیریت اطلاعات اقلام و قطعات یدکی طراحی و تولید شده است و بیش از 14 سال است که در سازمانهای کشور فعال است
مشاهده اطلاعات سیستم کدینگ سما

حداکثر موجودی مواد

در انبار نباید موجودی یک کالا از یک حدی بیشتر باشد. زیرا باعث وارد ساختن خساراتی به مجموعه میشود. خساراتی مانند فاسد شدن کالا، کاهش کیفیت، تغییر خصوصیات و راکد ماندن سرمایه که به این مفهوم حداکثر موجودی کالا گفته می شود.

دفعات گردش موجودی مواد

در انبارها، هر ماده اولیه در یک دوره مشخص چندین بار خریداری می شود، که به آن دفعات گردش موجودی مواد می گویند. برای محاسبه میزان مواد مصرفی، بایستی به حواله های انبار یا گزارش مقدار مصرف مواد که مرتبط با حوزه حسابداری می باشد، مراجعه کرد.

دوره گردش موجودی مواد

به مدت زمانی که مواد خریداری و وارد انبار شده تا زمانی وارد چرخه تولید می شود دوره گردش موجودی انبار گفته می شود.

کسری و اضافات انبار

در انبارها گاهی ممکن است در یک تاریخ معین، بین موجودی واقعی با موجودی ثبت شده در اسناد و مدارک اختلافاتی وجود داشته باشد.

  • اگر موجودی واقعی کمتر از موجودی ثبت شده در اسناد باشد، اصطلاحا می گویند کسری انبار وجود دارد.
  • اگر موجودی واقعی بیشتر از موجودی ثبت شده در اسناد باشد، اصطلاحا می گویند اضافات انبار وجود دارد.

اسناد انبارداری

 

فرم های انبارداری

یکی از پروسه های پشتیبانی انبار جهت نظارت بر جابه جایی، چیدمان و حمل و نقل فرم های انبارداری هستند که به سه دسته تقسیم می شوند:

  • درخواست ها
  • حواله ها
  • رسید ها

فرم درخواست ها

این گروه از فرم ها خود به دو نوع کلی تقسیم می شوند.” فرم درخواست کالا از انبار” و “فرم درخواست خرید کالا”

فرم درخواست کالا فرمی است که تعداد اجناس مورد نیاز در آن اعلام و بعد از امضا توسط شخص درخواست کننده، به انبار داده می شود.

فرم درخواست کالا فرمی است که توسط واحد انبار داری صادر می شود که برای تهیه کالای مورد نیاز به واحد تدارکات ارسال می شود.

فرم حواله ها

فرم حواله ها هم به 4 نوع تقسیم می شوند:

حواله انبار: این فرم توسط واحد انبار تکمیل و بعد از تحویل کالا به واحد درخواست کننده مورد استفاده قرار می گیرد. حواله انبار با رسید انبار رابطه معکوس دارند. چرا که با تحویل کالا موجودی انبار کمتر می شود.
حواله جابجایی بین انبار: این فرم توسط واحد انبار ارسال کننده کالا تکمیل و مانند رسید جابجایی است.
حواله برگشت از خرید: فرمی که به هر دلیلی کالا به فروشنده عودت و پس از رسید انبار استفاده می شود.
حواله امانی: مثل رسید امانی است و تفاوت آن در تکمیل حواله امانی توسط شرکت امانت دهنده کالا است.

فرم رسید ها

این نوع فرم ها به 6 نوع تقسیم می شوند.

  • رسید انبار موقت: وقتی کالایی به انباردار تحویل داده می شود نیاز به تایید تحویل وجود دارد. فرم رسید موقت انبار کمک می کند تا کالا تا زمان تعیین تکلیف وضعیت نگهداری و ثبت در انبار، موقتاً در انبار قرنطینه نگهداری شود.
  • رسید انبار دائم: زمانی که کالایی وارد انبار می شود مسئول انبار وظیفه دارد فرم رسید انبار دائم را ثبت کند و بعد از امضا به واحد تدارکات ارسال کند.
  • رسید جا به جایی کالا بین انبار: این نوع فرم بیشتر در شرکت های پروژه ای بزرگ استفاده می شود. وقتی از انبار یک نمایندگی به انبار نمایندگی دیگری کالا جا به جا یا منتقل می شود، از این فرم استفاده می شود.
  • فرم رسید برگشت: اگر به سازمان کالایی ارسال شده باشد و بخشی از آن برای پیشگیری از مستهلک شدن به انبار برگشت داده شده باشد، از رسید برگشت کالا به انبار استفاده می شود.
  • فرم رسید امانی: اگر کالایی که امکان تهیه فوری آن وجود ندارد و بتوانیم آن را از یک شرکت دیگر امانت بگیریم و پس از تهیه کالا عودت داده شود از این فرم استفاده می شود.
  • رسید مصرف مستقیم: در مواقعی که کالا به دلیل فوریت خریداری شده و بدون ورود به انبار مورد مصرف قرار می گیرد از این نوع رسید استفاده می شود.

فرم حواله ها

فرم حواله به 4 گروه تقسیم می شوند

  • حواله انبار: این فرم توسط واحد انبار تکمیل و بعد از تحویل کالا به واحد درخواست کننده مورد استفاده قرار می گیرد. حواله انبار با رسید انبار رابطه معکوس دارند. چرا که با تحویل کالا موجودی انبار کمتر می شود.
  • حواله جا به جایی بین انبار:این فرم توسط واحد انبار ارسال کننده کالا تکمیل و مانند رسید جابجایی است.

حواله برگشت از خرید: فرمی که به هر دلیلی کالا به فروشنده عودت و پس از رسید انبار استفاده می شود.
حواله امانی: مانند رسید امانی است و تفاوت آن در تکمیل حواله امانی توسط شرکت امانت دهنده کالا است.

در این مرحله انباردار دو وظیفه اصلی دارد:

1- پذیرش کالای سفارش شده

2- بررسی و تایید کیفیت و کمیت اقلام تحویل شده

انباردار پس از انجام تایید مطابقت کالا با اصل سفارش و شمارش آن، اقدام به صدور حواله انبار می نماید. حواله یا رسید انبار به معنای انتقال مسئولیت نگهداری کالا به انباردار بوده و از این لحظه واحد سفارشات مسئولیتی در قبال کالای تحویلی به انبار برعهده نخواهد داشت.

انبار دار در حال بررسی کالاها

بدیهی است انباردار در صورت مشاهده هرگونه مغایرت در سفارش خریداری شده، حق دارد از تحویل امتناع نموده و آن را طبق ضوابط مرجوع نماید.

  •  صدور فرم های برگشت از خرید و دیگر گزارشات مربوطه

ممکن است یکی از مغایرت های ذیل در خصوص کالای خریداری شده توسط انباردار مشاهده گردد:

1-    وجود مغایرت در شمارش کالای تحویلی به انبار

2-    مشاهده آسیب یا نقص ظاهری، در هنگام تحویل به انبار

3-    مشاهده مغایرت و یا تفاوت کیفیت بین کالای سفارش داده شده با کالای تحویلی

در صورت بروز یکی از این مغایرت ها، در صورتی که مشکل حل نشود، انبار دار موظف تنظیم گزارش و تکمیل فرم مربوط به برگشت از خرید می باشد. مغایرت مربوطه پس از تایید توسط مدیران مجدداً جهت بررسی و تعیین و تکلیف در اختیار بازرگانی و خرید قرار خواهد گرفت.

  • جاگذاری و جابجایی کالا

پس از تحویل و صدور قبض انبار، اکنون انبار دار موظف است در سریع ترین زمان ممکن کالای تحویلی را از بارانداز (قسمی از انبار که برای کالای تحویلی مورد استفاده قرار می گیرد و پس از تحویل و پیش از انبار کردن کالا می بایست در این قسمت به طور موقت نگهداری شود) به قفسه ها و مکان اصلی اش منتقل نماید.

لازم است پس از ورود هر کالا به انبار با توجه به ماهیت کالا و ابعاد آن توسط انباردار جانمایی شده و در موقعیت (لوکیشن) تعیین شده مستقر گردد. لوکیشن مذکور می بایست در اسناد یا نرم افزار ثبت گردد.

نکته قابل توجه اینکه کالا در زمان چیدمان می بایست تگ انبار را که حاوی مشخصات ماهیتی محصول به همراه کد محصول می باشد را دریافت نموده باشد.

  • ثبت مشخصات اجناس وارد و خارج شده از انبار در سیستم ها و یا درد دفاتر انبار

اقلام از لحظه انبارش آماده درخواست و سفارش گیری توسط واحدهای مورد نیاز می باشند. این فرآیند که ممکن است در سازمان های مختلف، متفاوت باشد، اما فرآیند ثابت در تمامی سازمان ها این است که پس از ارسال درخواست به انبار، انباردار موظف است با تطبیق موجودی اقدام به کسر موجودی از انبار و تحویل به واحد مربوطه نموده و سپس در دفتر مربوط به انبار یا نرم افزار با اخذ رسید، تحویل نماید. بدیهی است کالا در زمان تحویل توسط واحد مربوط می بایست کنترل شود و پس از امضاء رسید حق هیچگونه اعتراضی مبنی بر وجود نقصان در کالا پذیرفته نخواهد بود.

  • وظایف مهم یک انباردار در سازمان چیست؟

یک انباردار منضبط و مدبر می بایست تمامی اقلام موجود تحت مدیریت خود را زیر نظر داشته باشد. این موضوع شامل نظارت بر ورود و خروج ها، نظافت انبار، ایمنی در انبار، فاسد یا خراب شدن اقلام در انبار و مواردی از این دست می باشد.

بدیهی است از لحظه تحویل یک قلم کالا، انباردار می بایست پاسخگوی همه اتفاقات و حوادث بر سر آن کالا باشد. به همین جهت است که انبارداری را یکی از مهمترین شغل های سازمان معرفی نمودیم.

انبار کالا قفسه بندی شده

4-فرآیندهای اصلی در سیستم انبارداری کدامند؟

  • پذیرش کالا

یکی از اصلی ترین فرآیندهای انبارداری، پذیرش کالا است. پس از آنکه کالا به پشت در انبار رسید، کالا می بایست از نظر شکلی و کمی با اصل سفارش مطابقت داده شود و در صورت عدم مشاهده مغایرت، انباردار می بایست مبادرت به تحویل کالا نماید. اما در صورت مشاهده مغایرت، انباردار موظف به تنظیم صورتجلسه و ارائه گزارش در خصوص مغایرت می باشد.

  • جانمایی و جاگذاری کالا در انبار

پس از تایید صحت کالا توسط انباردار، کالای مورد نظر می بایست در محل تعیین شده جانمایی شود و آدرس موقعیت قرارگیری کالا در قفسه نیز در سیستم انبار تعیین شود. ر این مرحله رسید یا قبض انبار صادر و به آورنده تحویل می شود. استانداردهای متنوعی برای چیدمان کالا در انبار وجود دارد که بستگی به سیاست ها و رویه های اجرایی سازمان ممکن است متغیر باشد.

  • جمع آوری کالا از انبار

انباردار به عنوان امانت دار و نگهدارنده موقت یک کالا محسوب می شود. بدیهی است کالا پس از درخواست و سپری کردن مراحل آن در سازمان، با رعایت ضوابط و فرآیندها، از انبار خارج می شود. انباردار پس از ارجاع درخواست مبنی بر خروج کالا می بایست بر اساس آدرس ثبت شده در سیستم انبار، مبادرت به جمع آوری کالا از سطح انبار نموده و کالای مورد نظر را، همانگونه که تحویل گرفته آماده تحویل و خروج کالا از انبار شود.

  •  بسته بندی و تحویل کالا

کالا بسته به تحویل گیرنده می بایست آماده خروج از انبار شود. در صورتی که تحویل گیرنده در داخل کارخانه یا محوطه سازمان باشد، صدور مجوز خروج از انبار و اخذ رسید از تحویل گیرنده کفایت می کند اما در صورتی که مقصد نهایی کالا دور باشد و نیاز به مجوزهایی نظیر بارنامه یا مانیفست یا … داشته باشد می بایست پس از صدور مجوز اجازه خروج از انبار با اخذ رسید از تحویل گیرنده صادر شود.

کالاهای انبار کدکذاری شده

5-انواع انبار از نظر فرم ساختمانی

  • انبار پوشیده و محصور

به انباری که از چهارطرف دیوار کشی شده باشد انبار پوشیده گفته می شود.

  • انبار هانگار

هانگار در اصطلاح به معنی سوله بدون دیوار است و انبار هانگار نیز انباری است که سقف دارد اما فاقد دیوارکشی می باشد.

  • انبار روباز

به انباری گفته می شود که در فضای باز ایجاد شده و فاقد سقف می باشد. انبار روباز اصولاً توسط فنس یا سیم خاردار حفاظت می شود و شامل اقلامی می باشد که قابل نگهداری در انبار نبوده و در فضای باز هم آسیبی به آنها وارد نمی شود.

2 نظر

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.