کدینگ چیست؟اصول و مبانی کدگذاری اقلام فنی و غیرفنی

کدینگ (کدگذاری) چیست؟

کدینگ، یک واژه ی انگلیسی و به معنی  اختصار نگاری و یا استفاده از اعداد، حروف و علائمی است که به منظور جلوگیری از توضیحات مبسوط یک نوشتار ، شکل و هر مطلبی مورد استفاده قرار می گیرد.

معنی فارسی آن رمزینه و یا رمزنگاری می باشد و برای اهداف زیادی مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال در راهنمایی و رانندگی هر تابلو و علائمی یک کد تصویری می باشد که برای فهم تصویری و ساده تر می تواند دستورالعمل خاصی را به بیننده منتقل نماید. و یا اسم شهرها، منطقه ها، خیابان ها، کوچه ها و حتی نام افراد در واقع یک نوع کدینگ می باشد؛ که براساس آنها به جای توضیحات اضافی، ذهن شنونده را به مکان و یا فرد موردنظر سوق می دهد.

بحث اصلی این نوشته در مورد کدینگ اقلام و دارایی های فیزیکی می باشد. هدف اصلی کدینگ اقلام، ایجاد زبان مشترک بین واحد های مختلف، استفاده کننده های اقلام می باشند. در تصویر زیر، تعداد از این واحدها، آمده است.

بواسطه ی کدهای تخصیص یافته که بیشتر کدهای منحصر به فرد مدنظر می باشد، می توان زبان مشترکی را در این حوزه ایجاد کرد.

واحدهای درگیر کدینگ

واحدهای درگیر کدینگ

تعریف علمی کدگذاری

کدگذاری به عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات یدکی، مدارک و اموال سازمان ها ، سال هاست که در سطح سازمان ها و زنجیره های تأمین مورد استفاده قرار می گیرد.

با کمک این سیستم ها جریان اطلاعات به ویژه جریان اطلاعات محصول و موجودی ها تسهیل شده و تمام واحد ها به ویژه در سازمان های بزرگ برداشت یکسان و ثابتی را از هر کد دارند که صحت اطلاعات برنامه ریزی را تأمین می کند.

شناسایی مهم ترین رکن سیستم کدگذاری است چون امکان تشخیص منحصر به فرد هر قلم عرضه شده را فراهم می کند. شناسایی مشتمل بر تعیین کمترین داده های مورد نیاز برای مشخص کردن ویژگی های اساسی یک قلم کالا است یعنی آن ویژگی هایی که یک هویت یکتا را به آن قلم کالا می دهد و آن را از دیگر کالاها متمایز می سازد.

فرایندهای اصلی کدگذاری اقلام فنی

فرآیند شناسایی ، طبقه بندی و در نهایت طراحی و تخصیص کد را  کدگذاری اقلام فنی می نامند.

فرایند شناسایی اقلام فنی

 فرآیند جمع آوری اطلاعات به منظور افزایش آگاهی و شناخت ویژگی ها و تمام مشخصات فنی و عمومی یک کالاست.

هدف شناسایی

  1. تعیین تنوع اقلام
  2. تعیین مشخصات ذاتی کالا
  3. ایجاد قالب های کدگذاری و نام گذاری اقلام
  4. تعریف روابط بین اقلام برای ایجاد سیستم های نظیر BOM

اصول شناسایی

  1. شناسایی اقلام با توجه به ماهیت آنها
  2. اختصاص یک نام و یک کد به هر قلم کالا

سطح شناسایی

سطح شناسایی از کالا به انتظاراتی که سازمان از سیستم کدینگ دارد؛ بستگی دارد.

گام های شناسایی:

  1. شناسایی اهداف و ماموریتها
  2. شناسایی اولیه اقلام (شناسایی نام پایه های اقلام)
    مثال: در کلاس حمل و نقل نام پایه های کشنده، کامیون، اتوبوس، مینی بوس، سواری و … شناسایی می گردند.
  3. شناسایی گروه های مختلف
    مثال: در کلاس خودرویی گروه خودروهای سنگین می تواند شامل کشنده،  کامیون، اتوبوس و … باشد.
  4. شناسایی مشخصه ها
    مثال: در گروه خودروهای سنگین، مشخصه های تناژ(ظرفیت)، تعداد محور، تعداد دیفرانسیل، تعداد چرخ و … مشترک هستند.

نمونه ای از شناسایی

مثال از حوزه حمل و نقل و ماشین آلات

  1. شناسایی نام پایه های خودروها و ماشین آلات
    اتوبوس، مینی بوس، میدل باس، کامیون، کشنده، سواری، وانت، ون، موتورسیکلت، بوژی، تریلر، بولدوزر، دراگ لاین، کلامشل، غلتک، کمپکتور، گریدر، اسکریپر، بیل مکانیکی، ترینچر، ماشین حفاری، تراکتور، دامپتراک، دامپر، جرثقیل، تیمبرجک، ماشین برف خور، ماشین برف روب، لودر، لیفتراک
  2. شناسایی گروه های مختلف
    گروه های خودرویی: خودروهای سنگین، خودروهای سبک، موتورسیکلت، ماشین آلات
  3. شناسایی مشخصه ها
    مثال: در گروه خودروهای سنگین، مشخصه های تناژ(ظرفیت)، تعداد محور، تعداد دیفرانسیل، تعداد چرخ و … مشترک هستند.

طبقه بندی:

به  تقسیم انواع اقلام و کالاه،  به گروه ها یا دسته هایی که دارای صفات مشترک یا کاربرد مشترک باشند((طبقه بندی))گویند.

اصول طبقه بندی:

  1. طبقه بندی براساس اهداف و سیاست های سازمان
  2. طبقه بندی جهت تسهیل ماموریت های سازمان
  3. اولویت دادن به اقلام مهم و استراتژیک
  4. طبقه بندی براساس مشخصات دایمی و پایدار اقلام
  5. جامع و مانع بودن سیستم

انواع طبقه بندی:

  1. ماهیتی:
    در سیستم ماهیتی کالاها با توجه به مشخصات دائمی و پایدارشان تعریف می شوند. و طبقه بندی آنها براساس ماهیت و چیستی آنها، صورت می گیرد.
  2. کاربردی :
    کالاها را در مجموعه ای که در آن بکار رفته اند قرار می دهند و معیار طبقه بندی، کاربرد کالا در طبقه ای خاص می باشد.

ملاحظات اساسی در طبقه بندی:

  1. عدم همپوشانی عناوین ساختار طبقه بندی
  2. تمام شمول بودن طبقه بندی
  3. تعیین ظرفیت پیش بینی نشده
  4. انعکاس دانش فنی توسط سیستم به کاربران
  5. یکنواختی در ساختار طبقه بندی
  6. قرار ندادن اطلاعات اقلام در ساختار طبقه بندی

نحوه طبقه بندی:

  1. روش کل به جزء
  2. روش جزء به کل

ویژگی های طبقه بندی کل به جزء

  1. در این نوع کدها صرفا از عدد استفاده می شود.
  2. بیشترین کاربرد در بین انواع کدها را داراست.
  3. احتمال اشتباه در خواندن کدهای عددی کم است
  4. در همه جای دنیا اعداد یکسان هستند.
  5. تایپ ساده و راحتی دارند.
  6. در حافظه افراد، ماندگاری بالایی دارند.
  7. سرعت تبادل بالایی نسبت به کدهای دیگر دارند

تعریف کد (Code):

کد مجموعه ای نمادها است که برای تسهیل گردش اطلاعات به مشخصه های اطلاعاتی اقلام، روشها و … داده می شود.معمولا کد دارای یک معنی قراردادی است و هرگاه کشف رمز شود، اطلاعات مشخصی را می رساند. کد باعث ایجاد یک زبان مشترک بین کاربران مختلف می شود و از این طریق تبادل اطلاعات به آسانی انجام می پذیرد.

انواع کد:

  • – کد عددی: 1212222
  • – کد حرفی : XAB
  • – کد حرفی-عددی W1943SE :
  • – کد با علائم خاص:  ∞∑∆◊Ѡ

کد عددی :

  • – در این نوع کدها صرفا از عدد استفاده می شود.
  • – بیشترین کاربرد در بین انواع کدها را داراست.
  • – احتمال اشتباه در خواندن کدهای عددی کم است
  • – در همه جای دنیا اعداد یکسان هستند.
  • – تایپ ساده و راحتی دارند.
  • – در حافظه افراد، ماندگاری بالایی دارند.
  • – سرعت تبادل بالایی نسبت به کدهای دیگر دارند

کد حرفی :

  • – در این نوع کدها صرفا از حرف استفاده می شود.
  • – به زبان فارسی و انگلیسی استفاده می شوند.
  • – تعداد حروف های زیادتری نسبت به تعداد اعداد برای کدگذاری وجود دارد
  • – طول کدها در این روش کمتر است.
  • – امکان خطا در نوشتار به خاطر حروف مشابه

کد حرفی-عددی :

  • – در این روش از ترکیب حرف و عدد استفاده می شود.
  • – انعطاف کد بسیار بالاست.
  • – در کد حرفی-عدد ، از حروف الفبا برای شناسایی اجناس و از اعداد برای مشخصات فرعی استفاده می کنند.
  • – یکی از معایب این روش، استفاده از حروف فارسی به دلیل از راست به چپ بودنش مشکلاتی را در استفاده از آن بوجود می آورد.

کد با علائم خاص :

  • – علائمی مانند ∆،⃝،□،◊،⌂ و … می باشد.  برای نمودارها و شکل ها استفاده می شود.
ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.