13 مورد از انواع انبارهای کشور که باید بشناسید!!!

هم زمان با رشد و توسعه ی کسب و کارها، تصمیم گیری در مورد انتخاب نوع انبار و مدل انبارداری اهمیت می یابد. در آن زمان شرکت ها باید با توجه به محدودیت های خود مناسب ترین نوع انبار را برگزینند. سوال اینجاست که چه عواملی باعث میشوند که انتخاب یک نوع انبار بر دیگری ترجیح یابد؟ و انواع انبارهای موجود در کشور کدامند؟

در این مقاله ما ضرورت وجود انواع انبارها، عواملی که انبارها را از یکدیگر متمایز می سازند و بخش اول از معرفی انواع انبارهای موجود در کشور را به همراه مزایای هرکدام ارائه می کنیم.

چرا انبارها انواع مختلف دارند؟

از آنجا که بسیاری از صنایع به انبارداری نیاز دارند، کالاها در انواع و اندازه های مختلف در انبارها ذخیره می شوند. این کالاها ممکن است توسط مشتریان ویا خود شرکت ها مصرف شوند. علاوه بر این، تقاضای هر کالا به دلیل عواملی مانند قیمت، نوع محصول، طول عمر، فصلی بودن و رشد جمعیت متغیر و دارای نوسان است. این نوسانات باعث می شود که انواع انبارها برحسب نوع صنایع یا کالاها بوجود آیند تا بتوانند از عهده تأمین کالاهای مورد نیاز برآیند.

لیست زیر شامل مواردی میشود که انواع انبارها را از یکدیگر متمایز می سازند:

1. مشخصات کالاهایی که میخواهیم در انبار ذخیره کنیم مانند اندازه، وزن، طول عمر، ماهیت شیمیایی و فیزیکی کالا و …
2. نزدیکی محل انبار به بزرگ راهها، ایستگاه های راه آهن، فرودگاه ها و بنادر.
3. نوع تجهیزات در دسترس برای انبارش، مدیریت و جابجایی کالاها.
4. مقدار فضای مورد نیاز برای ذخیره سازی.
5. توانایی در نگهداری از اقلامی که به شرایط محیطی مانند درجه دما یا رطوبت حساسیت دارند.
6. وجود تسهیلاتی مانند نگهبانی شبانه روزی و یا تأسیسات ضد حریق.
7. فرایندهایی جهت ارائه خدمات به موقع
8. همسویی انبار با انواع روش های حمل و نقل
9. مجوزهای لازم برای ارائه خدمات تجارتی و سایر موارد قانونی.

برای آشنایی با انواع انبارهای موجود در کشور در ادامه بخش اول از انبارها به همراه تعاریف و مزایای هریک معرفی می گردد.

انبارهای دولتی

این انبارها نیازهای ذخیره سازی خود دولت را تأمین می کنند اما عموم مردم هم میتوانند آنها را اجاره کنند. با اینحال اگر حق اجاره به موقع و در مهلت تعیین شده توسط دولت پرداخت نشود، دولت این حق را خواهد داشت که با فروش کالاهای ذخیره شده در آن مبلغ اجاره خود را بردارد. مالکیت این انبارها متعلق به دولت یا سازمانهای عمومی است و توسط همان ها مدیریت و بهره برداری می شوند.

ویژگی ها و مزایای این نوع از انبارها به شرح زیر است:

• – ذخیره سازی اقلام مورد نیاز مکان های عمومی مانند مدرسه، ادارات و مساجد.
• – قرارگیری در محل های استراتژیک برای تأمین اقلام ضروری هنگام مواجهه با کمبود در زمان زلزله، سیل، خشکسالی و …
• – نرخ اجاره ی پایین و مقرون به صرفه که توسط دولت اخذ می شود.

انبارهای گمرکی

منظور از انبارهای گمرکی انبارهایی است که برای نگهداری کالاهای وارداتی و صادراتی فراهم شده است. عملیات گمرکی در این انبارها صورت می گیرد.

مدت زمان مجاز نگهداری کالاها در انبارهای گمرکی 3 ماه است و در صورت تقاضای صاحب کالا یا شرکت حمل و نقل به تشخیص گمرک تا 2 ماه قابل تمدید است. در صورتی که ظرف مهلت مقرر برای انجام تشریفات گمرکی اقدام نشود کالا متروکه اعلام می گردد و وفق مقررات با آن برخورد می شود. مدت زمان توقف کالا ها از زمان ورود کالا به اولین انبار گمرکی محاسبه می گردد.

در مورد کالای فاسد شدنی باید بلافاصله پس از تخلیه ترخیص صورت گیرد کند و یا کالا به انبار گمرکی مناسب انتقال یابد. چنانچه کالایی در انبار گمرک فاسد شود، متروکه اعلام شده و وفق مقرارات با آن برخورد می شود. 

مسئولیت حفظ و نگهداری کالاهای موجود در انبارهای گمرکی با ترخیص کار است. ترخیص کار موظف است کالای موجود در انبارهای گمرکی را بیمه نماید و حق بیمه را در زمان ترخیص بپردازد و در هنگام تحویل کالا در اظهارنامه شماره بیمه را یادداشت نماید.

انبارهای گمرکی وقتی یک کالا را قبول می کنند که برای آن اظهارنامه اجمالی پروانه صادراتی، عبور (ترانزیت) خارجی، ورود موقت، کران بری، مرجوعی، عبور (ترانزیت) داخلی، تنظیم شده باشد.

هر کالایی که به انبارهای گمرکی تحویل می شود، باید بلافاصله در دفاتر مربوط انبار ثبت و برای هر ردیف فهرست كل بار (مانیفست) و هر پروانه گمرکی، صورت مجلس ضبط، احکام کتبی و بارنامه، قبض انبار جداگانه صادر و به تحویل دهنده کالا تسلیم شود.

خارج کردن کالا از انبارهای گمرکی مستلزم انجام تشریفات گمرکی است در غیر این صورت قاچاق گمرکی اعلام می شود. 

ویژگی ها و مزایای این نوع از انبارها به شرح زیر است:

• – در مواردی که برای کالای وارداتی تقاضا وجود نداشته باشد، میتوان آن را بدون پرداخت عوارض صادر کرد.
• – از آنجا که هزینه ها تا زمان ترخیص کالا دریافت نمی شوند، باعث کاهش بار مالی تجارت در یک دوره می شود.
• – طیف گسترده ای از محصولات را می تواند در خود جای دهد.
• – اکثر انبارهای گمرکی با شرکت های حمل و نقل کالا همکاری دارند و دردسر مدیریت توزیع و حمل و نقل کالا را از بین می برند.

انبارهای پخش (Cross-Dock)

انبارهای پخش، کالاها را بین شرکت های حمل و نقل انتقال می دهند و زمان ذخیره سازی کالا در آن ها بسیار کم و ناچیز است. بار توسط یک باربری به انبار پخش وارد شده تخلیه شده سورت و دسته بندی می شود و بلافاصله تحویل باربری می شود. زمانیکه کالا به انبار پخش می رسد مستقیماً وارد فاز مرتب سازی و سورت می شود و ذخیره سازی نمی شود. محموله های بزرگ ورودی به دسته های کوچکتر تقسیم بندی می شوند و توسط کامیون ها به مقاصد مختلف مثل فروشگاه ها ارسال می شوند. بدون انبارهای پخش کامیون های مختلف باید همه کالاهای مورد نیاز هر فروشگاه را تحویل دهند. برای درک بهتر به عکس زیر توجه کنید. سمت چپ تحویل کالاها بدون وجود انبارهای پخش است و سمت راست نحوه ی تحویل کالاها با استفاده از انبارهای پخش است.

منبع: Creative Safety Supply

ویژگی ها و مزایای این نوع از انبارها به شرح زیر است:

• – قیمت حمل و نقل مطلوب تر به دلیل حمل و نقل تلفیقی ، که وابستگی به چندین شرکت حمل و نقل را از بین می برد.
• – هزینه ی انبارداری و موجودی کمتر، به دلیل ارسال کالا بدون ذخیره سازی در انبار.
• – تحویل سریعتر کالاها و هزینه ی سفر کمتر.
• – کاهش هزینه ی جابجایی مواد
• – کاهش ریسک خرابی کالا به دلیل کاهش انبار و ذخیره سازی های چندباره.

انبارهای دما ثابت

انبارهای دما ثابت انبارهایی هستند که مجهز به سیستم های جهت کنترل دمای داخل انبار هستند. سردخانه ها نمونه ای از این نوع از انبار است. انبارهای دما ثابت درجه ی دمای محیط داخل انبار را در یک محدوده معین و قابل تنظیم نگهداری می کنند و بدینوسیله کیفیت کالاهای حساس به دما را حفظ می کنند. این انبارها در مکان های استراتژیک قرار دارند و مجهز به انواع سیستم های سرمایش و گرمایش هستند. الزامات ذخیره سازی کالا در این نوع از انبارها به نوع کالا و فصول سال بستگی دارد.

ویژگی ها و مزایای این نوع از انبارها به شرح زیر است:

• – اجرای فرایندهای کنترل کیفیت برای حفظ کیفیت کالاهای حساس .
• – محافظت از کالاها در برابر تغییرات شدید دمایی.

بند: SCS Cold Storage

انبارهای هوا ثابت

انبارهای هوا ثابت اندکی با انبارهای دما ثابت تفاوت دارند و در آنها علاوه بر درجه ی دما، جریان هوا و میزان رطوبت نیز کنترل می شود تا کالاهایی که حساسیت بسیار بالایی دارند را بتوان در آنها ذخیره سازی کرد. این انبارها مجهز به سیستم های باکیفیت بالا از نوع HVAC، رطوبت گیر ، ترموستات قابل تنظیم و عایقهای سنگین هستند تا از کیفیت بالای محیط اطمینان حاصل کنند. معمولاً این انبارها کم تعداد و گران هستند.

ویژگی ها و مزایای این نوع از انبارها به شرح زیر است:

• – رشد کپک ها و موجوداتی که میتواند باعث خرابی کالاهایی ساخته شده از چوب، پارچه و میوه جات را متوقف می کند.
• – از کالاهای الکترونیک و نقاشی های هنری گران قیمت در برابر گرما، سرما و رطوبت محافظت می کند.
• – محافظت کالاها از گردوغبار و آفات به دلیل وجود محیط ایزوله و عایق از محیط بیرون.

انبارهای مواد خطرناک

این انبارها از استانداردهای بالایی برای ذخیره سازی و جابجایی مواد خطرناک (HAZMAT) برخوردار هستند. مانند مواد انفجاری، گازها، مواد شیمیایی، مواد نفتی، مواد سمی و مواد رادیواکتیو وغیره . پرسنل این انبارها آموزشهای لازم در رابطه با کار با مواد خطرناک دیده اند و در این رابطه گواهینامه دارند. همچنین پرسنل این انبارها مجهز به تجهیزات حفاظت فردی هستند که از آنها در برابر خطرات، بیماری ها و حوادث بالقوه ی محیط حفاظت میکند. معمولاً این انبارها از محل هایی که تراکم جمعیت در آنجا بالاست به دور هستند چراکه میتوانند برای عموم مردم یا اموال آنها و محیط زیست ریسک داشته باشند.

ویژگی ها و مزایای این نوع از انبارها به شرح زیر است:

• – انجام ارزیابی ریسک و محافظت از محموله ها در برابر ریسک ها.
• – مواد معمولاً در ظرف های نگهداری مخصوص ذخیره سازی می شوند تا از ترکیب با مواد دیگر و ایجاد حادثه در امان باشند.

منبع: Evansdist

انبارهای نوظهور

ظهور فن آوری های جدید و تغییرات گسترده در کسب و کارهای امروزی، سبب شده تا نیاز به ایجاد انبارهای پیشرفته و مکانیزه روز به روز افزایش یابد. با این حال دو نوع عامل اصلی در این راستا سهم ویژه ای در پدید آمدن انبارهای نوظهور و سرعت بخشیدن به آن دارند. در ادامه ابتدا با این عوامل آشنا شده و سپس به ارائه انواع انبارهای نوظهور می پردازیم.

رشد صنعت تجارت الکترونیک | فروش آنلاین

در سال های اخیر رشد تجارت الکترونیک، نیاز به انبارهای پیشرفته ای را ایجاب کرده است که از فن آوری و فرایندهای خودکار بهره مند باشند. بعلاوه تنوع کالاها با نرخ بسیار شدیدی در حال افزایش است و بنابراین وجود انبارهای پیشرفته و مکانیزه برای مدیریت پیچیده ی موجودی کالاها در دنیای امروز امری ضروری است.

استفاده از برونسپاری

در دنیای امروز سودآوری کسب و کارها بسیار مهم تر از ظرفیت ارائه خدمات آنها به حساب می آیند. سرمایه ها به دنبال کسب سود صرف می شوند و هرچه سرمایه گذاری سودآور تر باشد صاحبان آن تمایل بیشتری بر استمرار سرمایه گذاری خود خواهند داشت.

لذا شرکت ها و کسب و کارهای امروزی که باید پاسخگوی صاحبان سرمایه خود باشند همواره به دنبال کاهش هزینه های جاری و سرمایه ای خودهستند تا سودآوری بالاتری داشته باشند. ازین رو بسیاری از صنایع به دنبال آن هستند تا عملیات انبارداری و سفارش گردانی خود را به شرکت های لجستیکی ارکان ثالث (3PL) [1] برونسپاری نمایند.

شرکت های لجستیکی ارکان ثالث به عنوان پیمانکاران بخش انبارداری صنایع و کسب و کارها، خدمات مدیریت عملیات انبار و سفارش گردانی [2] را ارائه می دهند و با فراهم کردن فضای انبارداری، پاسخ دهی با سفارشات، ارسال کالاها به متقاضیان و مشتریان به روشی کارآمد به شرکت ها و صنایع مختلف کمک می کنند.

برای آشنایی با انواع انبارهای موجود در کشور در ادامه قسمت دوم از لیست انواع انبارها به همراه تعاریف و مزایای هریک معرفی می گردد.

مراکز سفارش گردانی (Fulfillment Centers)

مراکز سفارش گردانی، انبارهای ارکان ثالثی هستند که شرکت ها، صنایع و کسب و کارهای مختلف پاسخگویی به سفارشات خود را به آنها برونسپاری کرده اند. این انبارها مسئولیت دریافت، پردازش و ارسال سفارشات به مشتری نهایی را بر عهده گرفته اند. آنها مجهز به تجهیزات، ربات ها و تأسیسات اتوماتیک ویژه ی حمل و نقل کالاها هستند تا خدمات سفارش گردانی را با سرعت، دقت و بهره وری بالاتری ارائه دهند.

مزایای این دسته از انبارها شامل موارد زیر است:

1. فروشگاه های خرده فروشی که فضای کافی ندارد، از دردسرها و پیچیدگی های پیدا کردن و اجاره کردن انبار خلاص می شوند.
2. هزینه های قابل پیش بینی خواهد شد، زیرا شرکت تنها بابت خدماتی که دریافت میکند پول پرداخت خواهد کرد و از هزینه های بالاسری و پنهان در امان خواهد بود. در این شرایط اگر فروش شرکت کاهش یابد هزینه های بخش انبار آن نیز کمتر خواهد شد و تنها اگر با افزایش فروش روبرو باشد پول بیشتری برای انبارداری خود پرداخت خواهد کرد.
3. با داشتن پلتفرم و چارچوبی برای ارسال کالا به تمام اقصی نقاط کشور، فروشگاه های خرده فروشی میتوانند دامنه ی مشتریان خود را بدون سرمایه گذاری اضافی افزایش دهند.
4. برونسپاری عملیات سفارش گردانی میتواند به شرکت ها کمک کند تا تنها بر وظایف اصلی خود مثل طراحی، تولید، بازاریابی و فروش تمرکز کنند و نگران پاسخگویی به سفارشات خود نباشند.

منبع: Amazon

مراکز تلفیق بار (Consolidation Centers)

این انبارها، کالاها را از تآمین کنندگان مختلف دریافت می کنند و آنها را در محموله های بزرگتر و اقتصادی تر ادغام میکنند تا به دست مشتریان که معمولاً خطوط تولید، فروشگاههای بزرگ و زنجیره ای هستند برسانند. البته مشتریانی که در یک منطقه خاص از کشور یا شهرهای بزرگ هستند نیز ممکن است تحت پوشش این مراکز قرار گیرند. محموله های ادغام شده ممکن است حتی قبل از رسیدن به دست مغازه ها به مراکز پخش محلی تحویل شوند. مراکز تلفیق بار در محل های استراتژیکی برپا می شوند که به مناطق شهری دارای محدودیت تردد خدمات دهند. 

مزایای این دسته از انبارها شامل موارد زیر است:

1. شرکت ها میتوانند با استفاده از خدمات این نوع از انبارها هزینه های حمل و نقل و ارسال محموله ی خود را با دیگر شرکت ها شریک شوند و مبلغ کمتری پرداخت کنند.
2. کاهش در میزان جابجایی محصولات و کالا ها  زیرا تنها حرکت بارگیری و تخلیه بار است.
3. کاهش هزینه های آلودگی سوخت به دلیل کاهش ماشین های حمل بار مورد نیاز.

مراکز توزیع (Distribution Centers)

این مراکز کالاها و محصولات را از شرکت های تولید کننده مختلف به صورت عمده دریافت میکنند و در خرد کردن محموله ها و تقسیم آنها به مقادیر کوچکتر کمک میکنند. این عملیات برای تحویل کالاها به مراکز پخش، عمده فروشان محلی یا خرده فروشان انجام می شود.

از جمله مزایای این دسته انبارها میتواند به موارد زیر اشاره کرد:

1. مراکز توزیع به آزاد سازی زمان ارزشمند شرکت های تولیدی کمک میکنند.
2. مراکز توزیع باعث میشوند تا شرکت های تولیدی نیازی به سرمایه گذاری بر روی تأمین فضای انبار، فن آوری های لازم و پرسنل انبار نداشته باشند.
3. استفاده از مراکزتوزیع به شکل ارکان ثالث و پیمانکاری به شرکت ها کمک میکند تا از تجربه و تخصص این مراکز بهره مند گردند و هزینه های دوباره کاری، آموزش و اتلاف ها کم شود.
4. مراکز توزیع میتوانند به شکل مراکز پخش Cross-Dock هم عمل کنند و کالاها و محموله های هم مقصد را باهم بسته بندی و ارسال کنند.
5. مراکز توزیع محموله های عمده را به محموله های کوچکتر تقسیم کرده و بنابراین خرده فروشان نیاز نخواهند داشت تا مقدار کالای زیادی نگهداری کنند. این امر به آنها کمک میکند تا هزینه های نگهداری کالا و ریسک سخت فروش رفتن کالاها را کاهش دهند.

مراکز درجه بندی ( Sorting Centers)

مراکز درجه بندی انبارهایی هستند که محصولات و کالاها را از سراسر کشور جمع آوری و بر اساس نوع و مقصد درجه بندی، جداسازی و مرتب می کنند. این مراکز به شکل مطمئن و کارآمد توزیع بسته ها و اسناد مربوط به آنها را انجام می دهند. بعلاوه این مراکز معمولاً مجهز به آخرین تکنولوژیها از جمله دستگاه های درجه بندی اتوماتیک هستند که بهره وری و کارایی را افزایش داده و در مدت زمان کمتری نتیجه مطلوب را حاصل می کنند.

مزایای استفاده از این نوع از انبارها شامل موارد زیر است:

1. به دلیل آنکه تنها عملیات درجه بندی را انجام میدهند، نیازمند سرمایه گذاری کمتری نسبت به قسمت تولید هستند.
2. این مراکز حجم بالایی از کالاها را در زمان و فضای کمی پردازش می کنند که منجر به سرعت بخشیدن به تحویل کالا می گردد.
3. دستگاه های درجه بندی  میتوانند این عملیات تکراری را با دقت بسیار بالا انجام دهند.
4. این مراکز توانایی مدیریت دامنه ی بزرگی از تنوع کالاها و محصولات هستند.

منبع : Parcel and Postal Technology International

مراکز لجستیک معکوس ( Reverse Logistics Centers)

مراکز لجستیک معکوس خدمات برنامه ریزی، پیاده سازی و کنترل جریان جمع آوری اقلام معیوب یا برگشتی از نقطه ی مقصد و برگرداندن آنها به نقطه ی مبدا را به شیوه ای کارآمد و مقرون به صرفه انجام می دهند. زمانیکه یک محصول برگشتی به یک مرکز لجستیک معکوس می رسد ابتدا بازرسی شده و درصورت امکان تعمیر، بازیافت، امحا یا حتی بسته بندی مجدد می گردد.

مزایای استفاده از این نوع انبارها شامل موارد زیر است:

1. بهبود سطح رضایت مشتری چراکه مشتریان ترجیح میدهند محصولاتی را خریداری کنند که امکان پس فرستادن اجناس آنها مهیا باشد.
2. کمک به شناسایی راه های بازیافت، فروش مجدد یا استفاده مجدد. این امر به نوبه خود فرایند بازیافت را بهبود داده و جلوی تبدیل کالا به زباله را خواهد گرفت.
3. کمک به درآمد زایی مجدد از کالا به دسته بندی اقلام بازگشتی که قابل فروش مجدد یا استفاده مجدد دارند.

انبارهای مکانیزه و اتوماتیک (Automated Warehouses)

انبارهای مکانیزه و اتوماتیک انبارهایی هستند که عملیات روزانه ی آنها توسط استفاده از هوش مصنوعی و ربات ها بهینه شده است. این انبارها محیط کاری ایمن تری را فراهم می کنند زیرا عملیات دستی در آنها کمتر است و تکنولوژی کارهای تکراری آنجا را انجام میدهد. بنابراین تجهیز انبار شما به تکنولوژی های اتوماتیک یکی از موثر ترین راه ها برای تقویت سودآوری کسب و کار شما خواهد بود زیرا به نیروی انسانی کمتر و دقت بیشتری احتیاج خواهد داشت.

از جمله مزایای استفاده از تکنولوژی در انبار میتواند به موارد زیر اشاره کرد:

1. کاهش هزینه ی نیروی انسانی ناشی از اجرای اتوماتیک کارهایی که تا پیش از آن دستی انجام می شده است.
2. فراهم کردن محیط کاری امن برای کارکنان چراکه فعالیت های خطرناک بر عهده ی دستگاه های گذاشته می شود و حوادث کمتر رخ خواهد داد.
3. سرعت بخشیدن به سفارش گردانی در شرکت ها.

منبع: Startup Wonders

خلاصه:

ظهور صنایع مختلف و توسعه  آنها از یک طرف و از طرفی دیگر ظهور تجارت الکترونیک در دهه های اخیر، نیاز به ایجاد انواع انبارها جهت ذخیره سازی کالا در آنها را بالا برده است. از سویی دیگر، افزایش دامنه ی تنوع محصولات و افزایش فرصت های برونسپاری به شکل 3PL منجر به پدید آمدن شکل جدیدی از انبارها شده است.

در این مقاله انواع انبارهای موجود را به شما معرفی کرده و هر کدام را مختصر شرح دادیم. امیدواریم که این مقاله به شما کمک کند تا با تفاوت های بین انواع انبارها آشنا شوید.